Van de gemeenteraad: beschouwingen op de kadernota

Gemeentebelangen Olst-Wijhe

Olst-Wijhe is een prachtige gemeente om te leven. Mooi landelijk gelegen, twaalf kernen en natuurlijk de IJssel. Daar waar de Sallandse cultuur nog belangrijk is. Gewoon normaal doen, naar elkaar omzien en helpen en kleinschalig. Elkaar ontmoeten in verenigingen, het zwembad, de bibliotheek, op scholen, bij culturele evenementen en buurthuizen en op zijn tijd een mooi dorpsfeest. Daar heeft iedereen dan het hele jaar naar uitgekeken. Een gemeente waar wij trots op zijn en zo willen behouden. Dit laatste kwam echter het afgelopen jaar onder druk te staan omdat door de oplopende kosten op het sociale vlak bezuinigingen onvermijdelijk werden. De rijksoverheid keerde te weinig geld uit aan de gemeenten waardoor onze gemeente met enorme tekorten werd opgezadeld.

Oplossingen zoeken

Het dwong ons stil te staan bij wat ons nu echt verbindt en wat hier voor nodig is. Gemeentebelangen hecht er veel waarde aan om dit met elkaar te bespreken en naar oplossingen te zoeken. Niet vanuit een ivoren toren, maar met iedereen die wil meepraten. En dat is gelukt. Heel veel inwoners hebben de kans gegrepen om hun zegje te doen. Wij zijn iedereen hier heel dankbaar voor. Het sterkte ons in het beeld dat wij hebben van de gemeente en door die bril hebben wij naar de bezuinigingen gekeken.

Leefbaarheid

Wij doen niet mee aan bezuinigingen die de leefbaarheid van onze gemeente verstoren, zoals de sluiting van het zwembad, de bibliotheek en het verminderen van bijdragen aan verenigingen en culturele instellingen. Zij dragen onze gemeenschap en dat moeten wij koesteren. En inwoners die echt hulp nodig hebben, moeten het krijgen. In de laatste twee jaar hebben wij gedurig naar voren gebracht dat de Rijksoverheid de problemen moet oplossen. En niet de gemeente zelf door de OZB te verhogen of opnieuw hondenbelasting in te voeren.

Tegendraadse oplossingen

Wij hebben ook tegendraadse oplossingen aangedragen omdat wij de inwoner centraal willen stellen en de financiële positie van de gemeente daaraan ondergeschikt is. Ondanks het feit dat de Rijksoverheid nu geld ter beschikking stelt voor jeugdzorg, moeten wij toch bezuinigen. Dat komt doordat wij nog steeds te weinig geld krijgen. Dit is de rekening die wij moeten betalen voor onze kleinschaligheid. De bezuinigingen zoeken wij dan ook vooral in de administratieve kosten rondom de zorg. Door kritisch te kijken of iemand die zorg nodig heeft dit zelf kan betalen en het verlagen van kosten voor de gemeente. Wij zijn ervan overtuigd dat wij de leefbaarheid en hulp voor kwetsbaren in grote mate in stand kunnen houden en daar gaan wij voor.

CDA

Onze gemeentekas staat de komende jaren nog in het licht van bezuinigingen. Op het laatste moment sprong het Rijk bij met circa € 1,2 miljoen voor onze gemeente, wat de vooruitzichten voor 2022 licht verbetert. Het CDA gaat ervanuit dat het rijk als gevolg van de arbitrage-uitspraak ook de komende jaren zo’n bedrag bijpast. Maar ook met extra geld voor de hulp aan onze jeugd komen we nog tekort. En dan is er nog allerlei nieuw beleid dat nodig is.

Economie

De CDA-fractie wil aangesloten blijven bij de regionale samenwerking Zwolle, waaraan nu 22 gemeenten en vier provincies meedoen. Via de regio kunnen we werkgelegenheid scheppen, verbindingen leggen van werk naar werk via omscholing en bewijzen dat we onze investeringen meer dan terugverdienen. Ondernemers gebruiken de regio om kennis en ervaring te delen en hun netwerk te vergroten.

Onderzoek naar gebruik gemeentehuis en Holstohus

Corona heeft mede door thuiswerken ons kantoorwerk veranderd. Uit intern onderzoek over thuiswerken blijkt dat een meerderheid van onze ambtenaren meer of minder thuis kan of wil blijven werken. Daardoor kan het gemeentehuis anders worden gebruikt. Ook het Holstohus in Olst kampt met exploitatieproblemen en te lage bezetting. De CDA-fractie wil onderzoeken of het anders en efficiënter kan door samenvoeging in één van beide gebouwen.

Sociaal domein

Onze tekorten worden grotendeels veroorzaakt door te weinig rijksgeld voor de zorg voor onze jeugd en voor wie maatschappelijke ondersteuning nodig hebben. Bij die maatschappelijke steun is ‘strenger’ zijn bij de toekenning de enige oplossing om de kosten te verlagen. Rekening houden met de inkomsten van een aanvrager kan daar medebepalend in zijn, zonder echt een inkomensafhankelijk tarief te hanteren. De CDA-fractie is vierkant tegen ingrepen in het minimabeleid. Het kan niet zo zijn dat de financieel zwaksten de dupe worden van de krappe kas van de gemeente.

Ouderen en hun leven

Veel ouderen kunnen langer meedoen in de samenleving, mede dankzij digitale verbindingen. Maar dat is niet voor iedereen weggelegd en dan liggen eenzaamheid en een steeds grotere afstand tot de maatschappij op de loer. Waarbij een mindere gezondheid en een laag pensioen ook niet helpen. In onze gemeenten krijgen veel ouderen steun van onder meer ouderenbonden, kerken en Dag en Doen om onderlinge contacten op peil te houden. De CDA-fractie bezuinigt daarom liever niet op dit maatschappelijk werk, maar wellicht kan het efficiënter?

Natuur, klimaat en meer

Duurzaamheid begint thuis. Daarom is het belangrijk dat onze inwoners en bedrijven worden ondersteund bij verduurzaming en energietransitie. Trajecten als energieneutrale kernen en het uitvoeringsprogramma duurzaamheid zijn hiervoor belangrijk. Wij ondersteunen ook lokaal produceren en consumeren. Onze boeren zijn deel van de leefomgeving. Dus ondersteunen we de Salland Deal, Kostbaar Salland, Land van Waarde en Salland boert en eet bewust.

Wat betreft de energietransitie geloven wij in mono-mestvergisting en meer zon op bedrijfsdaken.

De volledige versie van de algemene beschouwingen van het CDA staat op de website van CDA Olst-Wijhe.

VVD

Laten we beginnen met te zeggen dat onze fractie blij is waar wij staan in de coronacrisis. Dit is een wereld van verschil vergeleken met de vorige beschouwingen van afgelopen oktober. De cijfers worden steeds positiever. Het einde van de coronatijd lijkt in zicht. Wel moeten wij alert zijn, het kan omslaan door een mutatie.

Ontwikkeling economie

Zeker noemenswaardig is de ontwikkeling van de economie. Waar het landelijk lang ging over een herstelpakket om de economie weer op weg te helpen blijkt dit nu anders te liggen. Veel geld dat was opgepot wordt nu weer uitgegeven. Wij hopen dat ook onze lokale ondernemers hiervan zullen profiteren.

Toekomstbestendige woongemeente

De raad heeft uitgesproken een eigenzinnige toekomstbestendige woongemeente aan te IJssel willen zijn. Dit lijkt ons een goede zaak. De focus benoemt onder andere een toeristisch profiel en het behoud van een dorps karakter. Het is daarmee duidelijk dat een prettige woonomgeving met goede voorwaarden om te wonen voorop staan. Onze bijdrage voor de kadernota 2022-2025 gaat dan ook vooral over hoe wij voor zoveel mogelijk mensen deze focus voelbaar maken.

Gesprek samenleving

Onze fractie is tevreden over het gesprek met de samenleving. Meer dan duizend reacties van de inwoners van Olst-Wijhe. De betrokkenheid is groot. Dit maakt voor ons de keuzes niet makkelijker maar wel vele malen beter te duiden. We vonden we de vraagstelling echter niet optimaal. ‘Zorgen maken’ betekent niet persé dat iemand voor of tegen een maatregel is. Dit is gerepareerd door uit de vele schriftelijke toelichtingen te bepalen hoeveel procent daarvan daadwerkelijk voor of tegen was. Dit is niet perfect, maar in combinatie met de gesprekken helpt het ons wel.

Voorkomen lastenverzwaring

De fractie van de VVD gaat haar best doen in elk geval een lastenverzwaring te voorkomen. 46% van de reacties in de peiling gaf aan niet, of voor maximaal 1%, bereid te zijn meer OZB te betalen. Dit geluid is helder voor ons. Daarbij willen wij ook voorkomen dat er wordt bezuinigd op het groenonderhoud. Zowel inwoners als toeristen maken gebruik van de buitenruimte. Hierop bezuinigen heeft impact op onze focus van woongemeente, maar wij verwachten ook op het toerisme. Hier is bijvoorbeeld de horeca niet bij gebaat.

PvdA

Olst-Wijhe is, net als zoveel andere gemeenten, het slachtoffer van starheid in Den Haag. De Wmo en de jeugdzorg zijn bij de gemeente op het bordje gelegd, maar niet het geld om dat te doen. Alsof je voor € 50 boodschappen moet halen, maar dat je maar € 40 meekrijgt. Ondertussen worden de boodschappen duurder en krijg je meer visite. En toch blijf je € 40 krijgen voor de boodschappen. Dat gaat natuurlijk niet, maar dat is wel wat er aan de hand is.

Onomkeerbare schade

Er ligt een pakket bezuinigingen klaar dat onze gemeente onomkeerbare schade kan toebrengen. Subsidies worden verlaagd of beëindigd. Zoals voor Zwembad De Welters, leerlingenvervoer, ondersteuning voor mantelzorgers, Taalpunt. Of andere maatregelen, zoals het beperken van gebruik Wmo-hulpmiddelen. Forse bezuinigingen op jeugdzorg en versobering van het minimabeleid. Tarieven van de sportaccommodaties verhogen. Geen geld meer naar ondersteuning van leefbaarheidsinitiatieven. En zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Keurig

Altijd heeft onze gemeente haar plicht vervuld en keurig een sluitende begroting aangeleverd. U herinnert zich vast nog wel de discussie over de verhoging van de OZB. Onze inwoners betalen de rekening en het Rijk lacht in haar vuistje. Want de gemeente lost haar problemen wel op: ”Sluitende begroting? Waarom moet er dan meer geld naar de gemeente?” Altijd is de insteek geweest dat we als gemeente onze eigen problemen willen oplossen. Nu weer. Met fikse bezuinigingen die een klap in het gezicht zijn van de vrijwilligers, verenigingen, organisaties en inwoners. Zij werken elke dag aan het leefbaar houden van onze gemeente. De PvdA Olst-Wijhe zal altijd met hand en tand de belangen verdedigen van hen die onze hulp het hardst nodig hebben.

Stap over de schaduw

Onze oproep aan het college en aan onze collega’s in de raad: stap over uw schaduw heen. Nu eens geen sluitende begroting. Accepteer de hulp die geboden wordt door de provincie. Kies ervoor om dit jaar ondeugend te zijn en een keer niet het braafste jongetje van de klas te zijn. Trek samen op met de PvdA en laat zien dat u opkomt voor de belangen van onze gemeente, haar kernen, inwoners en bedrijven. Voor de belangen van onze jeugd en voor de mensen die het alleen niet redden. Geen sluitende begroting is geen falen, maar een roep om hulp. En dat is juist een teken van kracht. Onze inwoners verdienen dat. En juist dat verstaat de PvdA onder het nemen van bestuurlijke verantwoordelijkheid.

D66

Spreken over verantwoordelijkheid nemen in goede tijden is makkelijk, maar de verantwoordelijkheid echt nemen doe je in slechte tijden. Dat de gemeente flink moet bezuinigen is een feit. Wanneer wij onze verantwoordelijk niet nemen, zal de provincie ons dwingen keuzes te maken. Linksom of rechtsom moet de begroting op orde. D66 maakt liever zelf de keuzes. Alle input van de samenleving hierin is zeer waardevol.

Kwaliteit

Voor D66 is de kwaliteit van wonen en leven leidend. Olst-Wijhe is een woongemeente. Daarom kiest D66 voor het behouden van belangrijke maatregelen in leven en wonen. Kwaliteit komt voort uit de gemeenschap. Onze verenigingen, clubs en vrijwilligers vormen het kloppende hart van het leven in de gemeente. Daarom kiest D66 om de subsidies en bijdrages aan onze lokale kracht zo veel mogelijk te ontzien. Kwaliteit gaat om dichtbij kunnen doen. Dorpshuizen dragen bij aan dat de gemeenschap blijft bloeien. Ook voorzieningen zoals de bieb en het zwembad zijn steunpilaren van prettig wonen en leven. Kwaliteit gaat om je omgeving. Het onderhoud van groen en wegen heeft een groot effect op de ervaren kwaliteit. Dit bleek uit de uitkomsten van de enquête en gesprekken met de samenleving.

Niemand laten vallen

Kwaliteit is niemand laten vallen. D66 staat open om serieus te spreken over het Wmo- en minimabeleid. Degenen die het echt nodig hebben, mogen niet buiten boord vallen. Wij zien kansen om gericht te kunnen verbeteren door betere samenwerking. Met een overbruggingsperiode wil D66 dat de veranderingen gedegen en overwogen worden doorgevoerd.

Kwaliteit is keuzes maken. D66 kiest lokaal boven regionaal. We erkennen de meerwaarde van buiten de gemeentegrenzen, maar de mensen van Olst-Wijhe gaan voor. Geen geld naar de ‘economische regio Zwolle’, wel geld naar lokale initiatiefnemers en verenigingen. D66 kiest voor kwaliteit en lokale kracht. Om te voorkomen dat kwaliteit en lokale kracht verzwakt worden, is op termijn een lastenverzwaring onvermijdelijk. D66 kiest ervoor om dit geleidelijk te doen.

Verantwoordelijkheid nemen

Het nemen van verantwoordelijkheid is niet altijd makkelijk, maar wel nodig. Alle keuzes die wij gedwongen moeten maken doen ons pijn. Die pijn hebben we liever niet, maar die keuzes zijn wel nodig om voor de toekomst perspectief te houden. We willen Rutte en Kaag duidelijk maken dat er geld bij moet. Nu gaat het om de knikkers in de formatie. Wij willen nu raadsbreed dat signaal afgeven.

Trots

D66 is trots op onze collega's van de raad. Het afgelopen jaar zijn we aan deze opdracht begonnen. Visies kunnen verschillen, maar iedereen gaat vol voor Olst-Wijhe.

GroenLinks

GroenLinks staat voor een open, eerlijke en groene samenleving. De afgelopen maanden waren best zwaar voor ons als fractie. We waren dagelijks bezig met de moeilijke keuzes die we nu moeten maken, de grote financiële tekorten en gigantische maatschappelijke uitdagingen. Een vraag die bij ons de afgelopen maanden steeds boven kwam is ‘wat is nou eigenlijk bestuurlijke en politieke verantwoordelijkheid nemen?’ We moeten als gemeenteraad zorgen dat we financieel gezond zijn, maar ook maatschappelijk gezond.

Hart onder de riem

Dat we als raad via de enquête en de gesprekken inwoners hebben laten meepraten over bezuinigingsopties was voor ons een hart onder de riem. Veel inwoners hebben constructief meegedacht en blijken boven alles het belangrijk te vinden dat we een sociale gemeente blijven waarin iedereen mee kan doen.

Onze kijk op de kadernota en de heroverweging is gekleurd vanuit de bouwstenen waaruit GroenLinks is opgebouwd:

• Iedereen doet mee
• Eerlijk delen
• Groen, klimaat

Vanuit deze bouwstenen hebben we steeds opnieuw de vraag gesteld ‘Wat merken inwoners hiervan?’ Een groot deel van de bezuinigingen die voorgesteld worden in de kadernota raken inwoners heel direct. Wat GroenLinks betreft zijn alle uitgaven aan bijvoorbeeld minimabeleid, zorg en ondersteuning, zwembad, bibliotheek, verenigingsleven, sport, cultuur en zo meer noodzakelijke uitgaven waar niet op bezuinigd mag worden. We maken ons extra zorgen over de stapeling van nadelige effecten voor inwoners en maatschappelijke organisaties. Deze bezuinigingen zijn voor ons dan ook onbespreekbaar omdat we van mening zijn dat we daarmee de samenleving te ver uitkleden.

Verantwoordelijkheid nemen

Verantwoordelijkheid nemen is volgens GroenLinks alles uit de kast halen om te voorkomen dat we de zwaarste lasten op de meest kwetsbaren afwentelen en onze samenleving kapot bezuinigen. Dat betekent een niet sluitende begroting indienen en hierdoor komen we onder toezicht van de provincie te staan. Geen leuk vooruitzicht, maar het geeft ons extra tijd, expertise en het is vooral een heel duidelijk signaal naar Den Haag. Tot hier en niet verder! Meer taken overhevelen = meer geld om het uit te voeren.

Vooruitzien

Verantwoordelijkheid nemen is ook vooruitzien. GroenLinks maakt zich grote zorgen over de leefbaarheid van Olst-Wijhe op de lange termijn. We lijken ons onvoldoende bewust van wat er op ons af komt als we de opwarming van de aarde niet kunnen afremmen. Met de kadernota wordt aangegeven minder te investeren in zaken als duurzame energie-opwek, energiebesparing, het faciliteren van energie-initiatieven vanuit de kernen en zo meer. Hierdoor worden onze zorgen verder vergroot.